Ορισμός και αίτια
Ως λιποθυμία ορίζεται η παροδική απώλεια των αισθήσεων λόγω μειωμένης αιμάτωσης του εγκεφάλου. Ο ασθενής δεν επικοινωνεί με το περιβάλλον έχει όμως δική του αναπνοή και καρδιακή λειτουργία και αντιδράει στα επώδυνα ερεθίσματα.
Τα συνηθέστερα αίτια της λιποθυμίας είναι τα εξής:
- ΚΟΙΝΗ ΛΙΠΟΘΥΜΙΑ (ΠΑΡΑΣΥΜΠΑΘΟΤΟΝΙΚΗ)
Είναι συχνή μετά από ισχυρό πόνο ή συναισθηματική φόρτιση (φόβος, θέα αίματος) και συχνότερη κατά την εγκυμοσύνη ή την εμμηνορρυσία. - ΚΑΡΔΙΑΓΓΕΙΑΚΑ ΑΙΤΙΑ
Από μειωμένη παροχή αίματος, λόγω κάποιου καρδιαγγειακού νοσήματος (στένωση αορτής, διάφορες αρρυθμίες). Είναι το μόνο αίτιο που μπορεί να προκαλέσει απώλεια αισθήσεων σε κατακεκλιμένο ασθενή. - ΟΡΘΟΣΤΑΤΙΚΗ ΥΠΟΤΑΣΗ
Οφείλεται σε σημαντική πτώση της αρτηριακής πίεσης. Ο ασθενής είναι σε όρθια ή καθιστή θέση και συνήθως δεν παρουσιάζει πρόδρομα συμπτώματα. - ΜΕΤΑ ΑΠΟ ΟΥΡΗΣΗ
Η κένωση της ουροδόχου κύστεως, ειδικά όταν είναι υπερπλήρης, προκαλεί αγγειοδιαστολή που μπορεί να οδηγήσει σε σημαντική πτώση της αρτηριακής πίεσης. - ΥΠΟΓΛΥΚΑΙΜΙΑ
Συνήθως προηγείται διέγερση ή παράδοξη συμπεριφορά. Ενώ η κρίση λιποθυμίας κρατάει ορισμένα δευτερόλεπτα, η υπογλυκαιμική απώλεια αισθήσεων μπορεί να έχει πολύ μεγαλύτερη διάρκεια και αν δεν αναγνωρισθεί και αντιμετωπισθεί άμεσα μπορεί να οδηγήσει σε κώμα ή και σε θάνατο. - ΥΣΤΕΡΙΚΗΣ ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΑΣ
Συνήθης σε νεαρές γυνάικες και γίνεται πάντα παρουσία «θεατών». Ένα χαρακτηριστικό διαφοροδιαγνωστικό σημείο είναι η αντίσταση στο άνοιγμα των οφθαλμών, που παρατηρείται στην υστερική λιποθυμία, καθώς επίσης και η απουσία των άλλων χαρακτηριστικών συμπτωμάτων και σημείων της λιποθυμίας. Ένα άλλο χαρακτηριστικό της υστερίας είναι ένας τυπικός σπασμός των άνω άκρων, γνωστός ως «χέρι μαιευτήρος». - ΣΥΝΔΡΟΜΟ ΚΑΡΩΤΙΔΙΚΟΥ ΚΟΛΠΟΥ
Συμβαίνει κατά τη στροφή της κεφαλής, όταν ο ασθενής κοιτάει ψηλά και όταν φοράει πουκάμισο με σφιχτό κολάρο. - ΑΓΝΩΣΤΟΥ ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΑΣ
Συχνά παρά τη λεπτομερή διερεύνηση, δεν βρίσκεται κάποιο αίτιο.
Επίσης λιποθυμία μπορεί να προκαλέσει και η ελάττωση της συγκέντρωσης του οξυγόνου στον αναπνεόμενο αέρα, κάτι που συμβαίνει σχετικά συχνά σε κλειστούς χώρους με συνάθροιση πλήθους και αστικές συγκοινωνίες.
Σημεία και συμπτώματα
Τα συμπτώματα και σημεία της λιποθυμίας είναι τα εξής:
- Ωχρότητα στο πρόσωπο.
- Ιδρώτας.
- Ζαλάδα- ναυτία.
- Έμετος.
- Απώλεια αισθήσεων.
- Αδύνατος σφυγμός.
- Επιπόλαιες αναπνευστικές κινήσεις.
Τροποι αντιμετώπισης
- Ξαπλώνουμε τον ασθενή σε ύπτια θέση και ποτέ δεν τον βαζουμε να καθίσει.
- Χαλαρώνουμε τα ρούχα γύρω από το λαιμό, το στήθος και τη μέση.
- Βάζουμε τα πόδια σε ψηλότερη από το κεφάλι θέση.
- Υποβοηθούμε την αναπνοή. Σε δημόσιους χώρους φροντίζουμε για τον καλό αερισμό του χώρου.
- Χορηγούμε οξυγόνο.
Στην κοινή λιποθυμία αυτά τα μέτρα αρκούν για να ανακτήσει ο ασθενής τις αισθήσεις του. Αν υπάρχει καρδιαγγειακό αίτιο, υπογλυκαιμία ή άλλο παθολογικό αίτιο για την απώλεια των αισθήσεων, τότε θα πρέπει να αντιμετωπισθεί και αυτό. Σημειώνουμε ότι απώλεια των αισθήσεων παρατηρείται και σε άλλες καταστάσεις, κυρίως νευρολογικής αιτιολογίας (επιληψία, τραυματισμοι κ.α), που δεν αναφέρονται όμως γιατί σε αυτή την περίπτωση το αίτιο δεν είναι η μειωμένη αιμάτωση του εγκεφάλου αλλά άλλης μορφής βλάβη.